„Islami i Moderuar“ dhe Princi i Arabisë Saudite

0

Islami i Moderuar dhe Princi i Arabisë Saudite

Iniciativa e princit Muhammed bin Selman Princi i Kurorës i Arabisë Saudite, për një Islam të moderuar dhe si bazë dhe koncept i kulturës së re saudite ngre shumë pyetje në perëndim, në veçanti, në lidhje me mundësinë e realizueshmërisë se kësaj dhe çfarë do të thotë kjo për Arabia Saudite te re. Vërtetë ndryshime në formën e praktikimit të islamit apo ka edhe shumë gjëra të tjera prapa kësaj ideje, apo ka edhe ndërlidhje me kulturën dhe ekonominë. Dua të diskutoj çështje të reja këtu për të kuptuar seriozitetin e këtij propozimi, duke ndjekur vazhdimësinë e çështjes saudite gjatë tridhjetë viteve të kaluara mund të duket jo e realizueshme dhe nga fakti se vetë nga familja mbretërore ka nga ata që kanë investuar në formën e këtij islamit që tani po mundohen ta ndryshojnë.

Ideja e ndryshimeve kulturore që lidhen me vizionin e princit të kurorës saudite mund të kuptohet vetëm nëse e lidhim me vizionin e tij më të gjerë ekonomik, për të bërë më të qartë tablon e plotë të ideve dhe vizionit të princit. Këtu mund të shohim ndryshimin cilësor (kulturor dhe ekonomik) në Arabinë Saudite e disa po e përdorin për të shpëtuar nga debati serioz për një kontekst krahasues të transformimeve të mëdha në vende të tjera. Ky vizion krahasues na mundëson të parashikojmë ardhmërinë e këtij transformimi me skenarët e saj optimistë dhe të kujdesshëm jo me syze apo lente lokale, por me një vizion më të gjerë global se sa mund të jetë i realizueshëm.

Disa mendojnë se për të kuptuar këtë ndryshim duhet të merremi me librin e sociologut modern Max Weber për etikën protestante si një shkak themelor i daljes së kapitalizmit. Në këtë libër klasik protestantizmi dhe shpirti i kapitalizmit Max Weber sheh transformime brenda fesë së krishterë, që janë tranzicioni nga ortodokse në atë protestante dhe kultura e lidhur me këtë transformim, janë baza për suksesin e eksperimentit kapitalist në perëndim.

Më vonë ndoshta 80 vjet pas botimit të librit të Weber, braziliani Hernando Desoto shkroi një libër me titull: „Pse kapitalizmi kishte sukses në perëndim dhe dështoi në pjesën tjetër të botës?“ Ajo gjithashtu lidhet me transformimet kulturore, demokracinë dhe sundimin e ligjit. Tani pyesim se a do të ndodhë në Arabin Saudite vetëm ndryshimi i praktimit të Islamit apo edhe ndryshime në kulturë, demokraci dhe sundim të ligjit dhe si duket nga veprimet e fundit me arrestime dhe lëvizjet në shumë çështje që kanë qenë të ndaluara më parë duket se do të ketë sukses. Ideja në këtë libër ishte lidhja e legjislacionit dhe ligjeve me lëvizjen e kapitalit dhe ringjalljen e pasurive të vdekura dhe vazhdimin e ciklit të kapitalit dhe rritjen e ekonomisë.

Pika kryesore e tij në atë libër ishte lidhja e transformimeve ekonomike me ndryshimet në kulturën dhe legjislacionin publik. Paketa e iniciativave të paraqitura nga Princi i Kurorës Saudite që nga fillimi i „Vizionit të Mbretërisë 2030“ sipas urdhrit të mbretit Selman bin Abdul Aziz të gjithë kontribuojnë në një ndryshim të vërtetë, por më e rëndësishmja lëvizja e njerëzve në ekonomi, transformimet e reja dhe pasuese sociale dhe kulturore vinë që nga lejimi i vozitjes se makinës nga ana e grave, nëse flasim për të drejtën e gruas saudite për të vozit makinën, sikur të ishte një iniciativë sociale, ndonëse ajo iniciativë është pjesë e pasojave të vizionit që kërkon një lëvizje të re për burrat dhe me ndikim në ekonomin familjare sepse burrat saudit paguajnë miljona dollar për shoferët për fëmijët që ti dërgojnë në shkolla. Në perëndim ndryshime të mëdha kanë ndodhur në rolin e grave në sferën publike si rezultat i nevojës ekonomike në vend të luksit. Puna e grave në Britani dhe Amerikë ishte rezultat i luftës botërore, e cila i mori njerëzit në fushat e betejës dhe la një boshllëk ekonomik që duhej mbushur me gra. Çështja këtu është se ndryshimet e mëdha ekonomike dhe politike kanë transformime të vogla kulturore dhe sociale por më shumë ekonomike.

Nëse vizionin e Max Weber është se vetëdija është ekonomia dhe modeli i prodhimit, ky është vizioni i mbretit dhe trashëgimtari i tij, ose ndërgjegjja e re, e cila është një model i ri prodhimi në Arabinë Saudite me një ekonomi të re dhe një kulturë të re të hapur bazuar në atë që princi i moderuar e quajti Islami i moderuar. Kultura saudite është produkt i një ekonomie me qira të bazuar në naftë dhe se kultura ose ndërgjegjja duhet të ndryshohet për të shoqëruar modelin e prodhimit apo të ekonomisë së re.
Pra, kthimi në Islam të moderuar përpara Revolucionit iranian të vitit 1979, nënkupton kthimin e mbretërisë në moderim dhe moderimin e Islamit, dhe luftën kundër ekstremizmit dhe që këto janë manifestimet e asaj që po ndodh në terren. Në këtë kuptim, Islami i moderuar është pjesë e vizionit më të madh dhe nuk duhet të mendohet nëse mund të zbatohet apo jo. Ekonomia e re kërkon një kthim në Islam që është i hapur për kultura të ndryshme, dhe hapja e Islamit ka çuar historikisht në përhapjen e tij më të madhe.

Islami nuk u përhap përmes ekstremizmit apo shpatës, por nga tregtia dhe hapja e jo mbyllja dhe izolimi. Ky është një dialog i gjatë. Vizioni i Amirit është se ne kemi nevojë për një ripërtëritje të legjitimitetit të mbretëris dhe pompimin e gjakut të ri në venat e tij. Iniciativat e princit si lidershipi i grave apo argëtimi, kanë bërë qe ai te ketë fituar legjitimitet të gjerë në shtresat e gjera shoqërore si gratë dhe të rinjtë.
Natyrisht, çdo ndryshim në të ka një fitues dhe një humbës, dhe humbësit në ndryshimin e udhëhequr nga princi kurorës për të zbatuar vizionin janë sektorët ekstremistë në aspektin kulturor, politik dhe madje edhe ekonomikisht, dhe shumica dërrmuese e njerëzve do të jetë fitues në shikimin e Arabisë Saudite të re. Natyrisht, çdo ndryshim gjithashtu ka paralajmërime për sa i përket shpejtësisë dhe qëllimit të këtij ndryshimi që po pretendon ta bënë princi i kurorës .

Pika themelore këtu është të shikojmë termin „Islam të moderuar“ por në kontekstin më të gjerë të Princit, duhet ta shikojmë në krahasim me pjesën tjetër të kombeve dhe në kontekstin e transformimeve të mëdha ekonomike që po ndodhin në Mbretërinë Saudite. Fraza “ Islam i Moderuar” nuk është për marrëdhëniet me publikun, por më tepër një reflektim i realitetit që përfaqëson një nga manifestimet e vizionit dhe ekonomisë së re në Arabinë Saudite.

Artikulli paraprakDallimi i fesë nuk është pengesë për bashkëjetesën paqësore
Artikulli tjetërRrëfimi i nënës: „Djali im s’jeton më, për shkak të vaksinës“
zuhdi_hoxha
Zuhdi Bedri Hajzeri eshte i lindur ne vitin 1984. Pas shkollimit ne Madresen Alauddin ne Prishtine ka perfunduar - Universiteti Al Ez’her në Kajro Egjipt, dega Komentim i Kur’anit. - Në përfundim Master Komentim i Kur’anit në “Universiteti Amerikan i Hapur” Kajro. - Ndjek mësimet Master Shkenca të Sigurisë Universiteti FAMA. - Imam nga viti 2010 në Xhaminë “TAHTALI” në Pejë. - Redaktor në Portalin “ FolTash” kundër ekstremizmit dhe radikalizmit nga viti 2015. - Anëtar i Asociacionit Botëror i të Diplomuarve në Universitetin e Al Ez’herit në Kajro. - Anëtar i Qendrës Evropiane për Studime të Anti Terrorizmit dhe Inteligjencës Gjermani&Holandë. - Anëtar i Asociacioni i Gazetarëve të Kosovës . - Anëtar i UGA ( Uniteti Global Alban). - Çmimin ndërkombëtar “ Misionar Ndërkombëtar i Paqes” nga Misioni Diplomatik për Paqe dhe Prosperitet, Guvernator Dr.Shefki Hysa (akredituar nga UN, EU, USA, NATO), Akademia Universale e Paqes në Botë nga Kombet Bashkuara Dr. Madhu Krishan President i Universitetit të Kombeve të Bashkuara për Paqen Globale dhe Misioni Diplomatik Amerikan për Paqen Botërore. - Certifikuar në trajnimin me temë: “Siguri Kombëtare “ nga Europe Training Institute ( Drejtor Ekzekutiv Ermal Jauri) dhe Shoqata George C. Marshall Center, Shqiperi ( Kol.Dr. Dritan Demiraj).